De mentaliteit om te betalen voor (online) nieuws

Nieuws vertrouwen staat niet gelijk aan ervoor betalen

In de omschrijving van het huidige nieuwslandschap staan drie problemen vaak centraal. Zo hebben nieuwsgebruikers een laag vertrouwen in het nieuws, groeit de groep die regelmatig nieuws mijdt én betaalt slechts een klein deel voor (online) nieuws. Deze problemen worden vaak in één adem genoemd, maar houden ze ook verband met elkaar?  

Het zou logisch zijn dat nieuwsgebruikers die het nieuws wantrouwen duidelijk vaker minder betalen voor online nieuws. De recentste cijfers van het Digital News Report (2022) tonen echter dat bij zowel de wantrouwers als de vertrouwers het aandeel nieuwsgebruikers die betalen voor online nieuws zo goed als gelijk is (19%). Gelijkaardige verhoudingen zien we tussen Vlaamse nieuwsgebruikers die eerder frequent en die eerder zelden het nieuws mijden. Deze attitudes ten aanzien van nieuws vertalen zich dus niet noodzakelijk in het wel of niet betalen voor online nieuws.

Hoe vaker je nieuws raadpleegt, hoe meer kans je er ook voor betaalt

Nieuwsgebruikers die meerdere keren per dag het nieuws raadplegen, in welke vorm dan ook, betalen vaker voor online nieuws. Nieuws vormt voor hen een onderdeel van hun dagelijkse routines. Ook op vlak van kanalen en bronnen om nieuws te raadplegen zien we verschillen. Nieuwsgebruikers van wie de primaire nieuwsbron print is, betalen vaker voor online nieuws. Zij betalen dus al voor nieuws in papieren vorm en doen dat ook duidelijk vaker voor digitale kranten en/of tijdschriften. Betalen voor kranten is natuurlijk ook historisch meer ingeburgerd.

Betalen voor nieuws via radio, tv en sociale media is dat veel minder, en wiens nieuwsconsumptie voornamelijk via deze media verloopt, betaalt minder vaak voor nieuws. Zij vinden – bewust of toevallig - via deze kanalen gratis nieuws, en voelen dus minder de noodzaak om te betalen. Zoomen we in op het raadplegen van online nieuws, zien we dat respondenten die via de branded entry (= rechtstreeks naar nieuwssite of -app) tot het nieuws komen duidelijk vaker betalen voor online nieuws (25%).  

Een bepaalde omgang met nieuws vertaalt zich dus in een zekere mentaliteit om te betalen voor online nieuws…

Betalen voor (online)nieuws: een kwestie van mentaliteit

Zo is er in de eerste plaats het uiten van een zekere betalingsbereidheid voor online nieuws. Sinds 2018 geeft ongeveer 10% van de Vlaamse respondenten aan te betalen voor online nieuws in het komende jaar. Het is vooral de jongste generatie in steeds grotere getalen die er minstens over nadenkt om te betalen voor online nieuws. Vorig jaar toonde maar liefst 26% van de 18- tot 24-jarigen betalingsbereidheid. In 2022 voegen ze de daad bij het woord en nu zijn ze de generatie met het hoogste percentage (28%) betalers voor online nieuws. Zij hebben zo mede gezorgd voor een serieuze ‘COVID-bump’ in betalen voor online nieuws.  

Een gelijkaardige beweging zien we trouwens in Wallonië, waardoor België als geheel een specifieke positie inneemt in vergelijking met andere landen waar betalen voor nieuws ingeburgerd is. Met 18% van de respondenten die betalen voor online nieuws zit België in het peloton dat samen met o.a. de VS (19%) en Nederland (17%) de toppers Noorwegen (41%) en Zweden (33%) achtervolgt. Maar kijken we naar het aandeel van die betalende digitale nieuwsgebruikers die jonger zijn dan 30 jaar, dan zit België (26%) wel in de kopgroep, samen met o.a. Nederland (34%), Frankrijk (28%) en Duitsland (26%).

Wat eveneens meespeelt, is de gewoonte om te betalen voor mediacontent online. Ook hier zien we dat de jongere generaties een voortrekkersrol hebben. Zij hebben allerhande abonnementen, op muziek- en videostreamingdiensten zoals Spotify en Netflix. Het betalen voor online nieuws via een abonnement is echter vooralsnog niet hun belangrijkste betalingsvorm. De jongste generatie, de 18- tot 24-jarigen, verkiest eerder alternatieve betalingsvormen (zoals betalen per artikel of per editie) in plaats van een (middel)langetermijnverbinding aan te gaan met een nieuwsmerk. Een andere enigszins alternatieve betalingsvorm is registreren om toegang te krijgen tot online nieuws. Het delen van gegevens met een nieuwsprovider wordt ook door een groot deel van de jongere generaties gedaan (48%). Zij hebben minder problemen om te ‘betalen’ met hun data.

Wat we wel zien bij deze jongeren is dat een groot aantal in het komende jaar overweegt om hun aantal media-abonnementen uit te breiden (26%). De oudere generaties denken eerder aan consolideren. Slechts een klein gedeelte (7%) van de Vlaamse respondenten geeft aan te willen snoeien in de abonnementen. De ‘subscription fatigue’ of ‘abonnementsmoeheid’ die in andere landen reeds merkbaar is, lijkt nog niet aangebroken in Vlaanderen, of toch niet als het gaat om andere media-abonnementen dan nieuws. Zo heeft de bevraagde Vlaming met een nieuwsabonnement vaak slechts één (67%), hoogstens twee (23%) lopende abonnementen.

Zet niet al je geld in op de jongeren

De jongste generatie Vlamingen lijkt een andere mentaliteit te hebben als het gaat om betalen voor online nieuws. Toch moeten we opletten om ervan uit te gaan dat zij dat in de toekomst nog vaker en in grotere getalen zullen doen. Zo betaalde een groot gedeelte van de millennials in 2021 nog voor online nieuws (28%), in 2022 besloot een aantal (-6 procentpunten) dat niet meer te doen, misschien door de financiële druk die het afgelopen jaar voor velen is toegenomen. Het is eveneens duidelijk dat bij deze jongeren andere media-abonnementen essentiëler zijn. Indien ze dus gedwongen worden te kiezen, zullen ze eerder hun nieuwsabonnement opzeggen. Het is bovendien een generatie die de nodige (digitale) skills heeft om makkelijk toegang te krijgen tot nieuws zonder te betalen, bijvoorbeeld door eenvoudig een paywall te omzeilen of hun inloggegevens uit te wisselen.

De laatste jaren stijgt het aantal Vlamingen dat betaalt voor online nieuws, mede gestuwd door de jongere generaties. Dat lijkt verbonden met een mentaliteitswijziging waarbij frequent nieuws raadplegen rechtstreeks via online nieuwskanalen een belangrijke rol speelt, net als het betalen voor andere, digitale diensten. Ons eigen onderzoek (binnen de Roularta Leerstoel) wees bovendien aan dat nieuwsgebruikers die al betalen voor (online)nieuws ook openstaan om te betalen voor bepaalde functionaliteiten binnen een nieuwsapp of -site die hun gebruikservaring verbeteren of een andere nieuwsbeleving bieden.

Verschillende wegen kunnen leiden tot het betalen voor (online) nieuws. Het begint bij een bepaalde mentaliteit of ingesteldheid. Deze mentaliteit om te betalen voor (online) nieuws kan op zijn beurt leiden tot het betalen voor andere nieuwsgerelateerde producten. De Vlaamse jongeren spelen hierbij een voortrekkersrol. Zij erkennen dat voor kwaliteit betaald moet worden, al zoeken deze jongeren soms allerhande achterpoortjes om betalen voor online nieuws te omzeilen. Online nieuws, en bij uitbreiding online content, staat voor hen echter steeds minder gelijk aan gratis.